KOLEJ ŻELAZNA EPOKI PARY i jej modele w skali TT (1:120)
Dane techniczne parowozów
oznaczenia, skróty i jednostki

Jeśli nie podano inaczej to:
- wszystkie dane techniczne dotyczą parowozu w stanie służbowym
- parowóz jest normalnotorowy, czyli jego rozstaw osi wynosi 1435 mm (4 stopy 8½ cala).

Podawane dane techniczne parowozów pochodzą głównie ze strony Alberta Gieselera: Dampfmaschinen und Lokomotiven.


AAET - Układ osi - rodzaj silnika - przeznaczenie (ang. Axle Arrangement - Engine - Type) - podane trzema skrótami według normy UIC (fr. Union Internationale des Chemins de Fer, Międzynarodowy Związek Kolei, ang. International Union of Railways, nm. Internationale Eisenbahnverband)

Pierwszy skrót to niemieckie oznaczenie literowe układu osi parowozu

Drugi skrót to niemieckie oznaczenie literowe rodzaju silnika:
"n" - oznacza nm. Nußdampf - na parę nasyconą.
"h" - oznacza nm. Heitzdampf - na parę przegrzaną,
Następnie jest liczba, która oznacza ilość cylindrów, a potem może (ale nie musi) wystąpić litera v, która oznacza nm. Verbund - czyli sprzężony. Jeśli nie występuje to znaczy, że silnik jest prosty.

Trzeci skrót oznacza przeznaczenie parowozu:
"S" - nm. Schnellzug - pospieszny
"P" - nm. Personenzug - osobowy
"G" - nm. Guterzug - towarowy
Jeśli dodatkowo występuje litera T oznacza to, że jest to nm. Tenderlokomotive - czyli tendrzak. Jeśli T nie wystepuje, to znaczy, że jest to parowóz z osobnym tendrem.

Przykłady:

1'E h4v G oznacza parowóz o układzie osi 1'E czyli: oOOOOO (Decapod - ozn. ang. 2-10-0, ozn. fr. 1-5-0, ozn. pol. "y"), 1' - jedna przednia oś toczna w postaci wózka, E - pięć osi napędnych, z silnikiem: h - na parę przegrzaną, 4 - czterocylindrowym, v - sprzężonym, G - towarowy z osobnym tendrem

C n2 GT oznacza parowóz o układzie osi C czyli: OOO (Six coupled - ozn. ang. 0-6-0, ozn. fr. 0-3-0, ozn. pol. "h"), C - trzy osie napędne, z silnikiem: n - na parę nasyconą, 2 - dwucylinrowym prostym, G - towarowy, T - tendrzak.


Vmax - [km/h] - ang. maximal speed - prędkość maksymalna na jaką zaprojektowano parowóz, w kilometrach na godzinę.


maxl - [t] - ang. maximum axle load - największa masa przypadająca na pojedynczą oś (największy nacisk osi na szyny), w tonach.


dwhl - [mm] - ang. wheel diameter - średnica kół w milimetrach, podana w kolejności: koła napędne/koła toczne przednie/koła toczne tylne. Przykład: 1750/1000/800 oznacza, że koła napędne mają średnicę 1750 mm, koła toczne przednie średnicę 1000 mm, a koła toczne tylne średnicę 800 mm. Jeśli podano tylko jedną wartość oznacza to, że parowóz nie ma kół tocznych, jeśli dwie wartości to parowóz ma koła toczne tylne takiej samej średnicy jak przednie, lub ma koła toczne tylko z przodu lub tylko z z tyłu - wynika to z układu osi.


dcyl x lcyl - [mm x mm] - ang. cylinder bore x piston stroke - średnica cylindrów x skok tłoka, w milimetrach. Jeśli nie podano inaczej, to znaczy, że są dwa cylindry o podanej średnicy. Czyli zapis 350/600x680 oznacza, że parowóz ma cztery cylindry: dwa o średnicy 350 mm, dwa o średnicy 600 mm, a skok tłoka we wszystkich czterech wynosi 680 mm. Zapis 500(1)/760(1)x650 oznacza zaś, że parowóz ma dwa cylindry: jeden ma średnicę 500 mm, drugi 760 mm, a skok tłoka wynosi w obu 650 mm. Dla silników sprzężonych najpierw podana jest średnica cylindrów wysokociśnieniowych, potem odpowiadających im cylindrów niskociśnieniowych.


pb - [atm] - ang. boiler pressure - ciśnienie pary w kotle, w atmosferach.


madh - [t] - ang. adhesive weight - masa przyczepna, w tonach. Jest to ta część całkowitej masy parowozu, która spoczywa na kołach napędnych.


mewo - [t] - ang. engine weight in working order - masa całkowita parowozu w stanie służbowym, w tonach. Całkowita masa parowozu z wodą w kotle, lecz bez tendra.


Sgrt - [m2] - ang. grate area - powierzchnia rusztu, w metrach kwadratowych.


Sevp - [m2] - ang. total evaporating heating surface - całkowita powierzchnia ogrzewalna kotła, w metrach kwadratowych. Jest to suma dwóch powierzchni: powierzchni skrzyni ogniowej (bez rusztu) i powierzchni rur ogniowych (płomienic i płomieniówek).


Ssup - [m2] - ang. superheater surface - powierzchnia ogrzewalna przegrzewacza, w metrach kwadratowych. Jest to sumaryczna powierzchnia wszystkich rur przegrzewacza.

Przeciętny parowóz z XIX w. był solidną konstrukcją. Nawet jak spadł z pierwszego piętra trzymał się jeszcze kupy.