Alzackie parowozy osobowe serii A17 (S4, P7)
Na poczatku XXw. Koleje Alzacji i Lotaryngii (1891-1918 EL: Reichseisenbahen
Elsaß-Lothringen, 1919-1938 AL: Chemins de fer d'Alsace-Lorraine) w
porozumieniu z Luksemburskimi Kolejami Wilhelma (GL: Société
royale grand-ducale des Chemins de Fer Guillaume-Luxembourg,
Königlich-Großherzogliche Wilhelm-Luxemburg-Eisenbahngesellschaft)
potrzebowowały szybkich i mocnych parowozów osobowych, które nadawałyby się do obsługi
luksusowych pociągów ekspresowych na linii z Bazylei (w Szwajcarii) do
Luksemburga. Dotychczas używano parowozów z napędem na dwie osie wiązane, były one
jednak za słabe i za wolne.
W 1902r. Koleje EL zamówiły w alzackiej fabryce SACM
w Grafenstaden 30 sztuk parowozu konstrukcji tamtejszego inżyniera
Alfreda de Glehn.
Był to parowóz w układzie osi 2'C z czterocylindrowym silnikiem
sprzężonym na parę nasyconą, bardzo podobny do wcześniejszych parowozów
tego konstruktora (badeńska seria IVe, w Prusach
oznaczona P7). Była to bardzo nowoczesna i jak pokazał czas, trwała konstrukcja.
Prędkość konstrukcyjna wynosiła 100 km/h, zastosowano więc duże koła napędne o
średnicy 1850 mm. Chcąc zwiększyć powierzchnię ogrzewalną kotła użyto płomienic
z rur fałdowanych (tzw. rur Serve'a). Parowóz wyposażono w duży tender
typu 2'2'T20.
W roku 1902 fabryka dostarczyła pierwszych sześć egzemplarzy. Seria otrzymała
alzackie oznaczenie A17 i numery 838-843. Pozostałe 24 sztuki dostarczono w roku 1903
w dwóch partiach, które otrzymały numery 871-887 i 909-915. W 1906r., po zmianie systemu
numeracji na kolejach EL serię oznaczono S4 201-230, a w roku 1912, po
kolejnej zmianie systemu numeracji na modłę pruską, seria otrzymała oznaczenia
P7 2301-2330 (UWAGA: nie mylić z podobną badeńską serią IVe,
która w Prusach oznaczona była jako P7).
Większość tych parowozów stacjonowała w Strasburgu. Niektóre przydzielono do Luksemburga,
skąd obsługiwały pociągi do Trois-Vierges, Esch, Trèves, Karthaus,
Metz i Audun-leTiche. Można je było spotkać również w okolicach Metz i Miluzy.
W 1938r., kiedy nowopowstałe francuskie koleje SNCF przejęły te parowozy od AL,
w użyciu były jeszcze 23 sztuki, z których przynajmniej sześć dotrwało do
1945r. Po II Wojnie Światowej, w 1948r. pięć sztuk przeszło na własność
szwajcarskich kolei CFL, gdzie ostatnią wycofano ze służby w 1953r. (SACM
5247/1902 "Helpe", EL A17 841, EL S4 204, EL P7 2304, SNCF 230C 304, CFL 3801).
Do dziś nie zachował się niestety ani jeden egzemplarz tego parowozu.
Producenci |
Lata prod. |
sztuk |
tender |
uwagi |
SACM |
1902-1903 |
30 |
al 2'2'T20 |
- |
Dane techniczne (w stanie służbowym) |
oznaczenie |
wartość | jednostka |
Układ osi - rodzaj silnika - przeznaczenie |
AAET |
2'C n4v P | UIC |
Prędkość maksymalna |
Vmax |
90 | [km/h] |
Największy nacisk osi na szyny |
maxl |
16 | [t] |
Średnica kół napędnych/tocznych |
dwhl |
1850/900 | [mm] |
Średnica cylindrów x skok tłoka |
dcyl x lcyl |
340/560 x 640 | [mm x mm] |
Ciśnienie pary w kotle |
pb |
16 | [atm] |
Masa przyczepna (napędna) |
madh |
46 | [t] |
Masa całkowita |
mewo |
66 | [t] |
Powierzchnia rusztu |
Sgrt |
2.8 | [m2] |
Powierzchnia ogrzewalna kotła |
Sevp |
209 | [m2] |
Powierzchnia ogrzewalna przegrzewacza |
Ssup |
- | [m2] |
Numeracja |
EL (1871-1918) |
AL (1919-1938) |
SNCF (1938+) |
CFL (1946+) |
skreślony |
Nr Fabryczny |
Nazwa |
1871 |
1906 |
1912+ |
SACM 5244/1902 |
Weide |
A17 838 |
S4 201 |
P7 2301 |
P7 2301 |
? |
- |
? |
SACM 5245/1902 |
Oppa |
A17 839 |
S4 202 |
P7 2302 |
P7 2302 |
? |
- |
? |
SACM 5246/1902 |
Wispe |
A17 840 |
S4 203 |
P7 2303 |
P7 2303 |
? |
- |
? |
SACM 5247/1902 |
Helpe |
A17 841 |
S4 204 |
P7 2304 |
P7 2304 |
230C 304 |
3801 |
1953 |
SACM 5248/1902 |
Luhe |
A17 842 |
S4 205 |
P7 2305 |
P7 2305 |
230C 305 |
- |
? |
SACM 5249/1902 |
Prüm |
A17 843 |
S4 206 |
P7 2306 |
P7 2306 |
? |
- |
? |
SACM 5320/1903 |
Schollach |
A17 871 |
S4 207 |
P7 2307 |
P7 2307 |
- |
- |
1919 |
SACM 5321/1903 |
Kander |
A17 872 |
S4 208 |
P7 2308 |
P7 2308 |
230C 308 |
3802 |
? |
SACM 5322/1903 |
Eschach |
A17 873 |
S4 209 |
P7 2309 |
P7 2309 |
? |
- |
? |
SACM 5323/1903 |
Gartelbach |
A17 874 |
S4 210 |
P7 2310 |
P7 2310 |
? |
- |
? |
SACM 5324/1903 |
Ablach |
A17 875 |
S4 211 |
P7 2311 |
P7 2311 |
? |
- |
? |
SACM 5325/1903 |
Klemmbach |
A17 876 |
S4 212 |
P7 2312 |
P7 2312 |
230C 312 |
3803 |
1939 |
SACM 5326/1903 |
Aitrach |
A17 877 |
S4 213 |
P7 2313 |
P7 2313 |
? |
- |
? |
SACM 5327/1903 |
Durr |
A17 878 |
S4 214 |
P7 2314 |
P7 2314 |
? |
- |
? |
SACM 5328/1903 |
Alsenz |
A17 879 |
S4 215 |
P7 2315 |
P7 2315 |
? |
- |
? |
SACM 5329/1903 |
Ohle |
A17 880 |
S4 216 |
P7 2316 |
P7 2316 |
? |
- |
? |
SACM 5330/1903 |
Stober |
A17 881 |
S4 217 |
P7 2317 |
P7 2317 |
? |
- |
? |
SACM 5331/1903 |
Briesnitz |
A17 882 |
S4 218 |
P7 2318 |
P7 2318 |
230C 318 |
3804 |
1950 |
SACM 5332/1903 |
Ehn |
A17 883 |
S4 219 |
P7 2319 |
P7 2319 |
230C 319 |
- |
1945 |
SACM 5333/1903 |
Schwalm |
A17 884 |
S4 220 |
P7 2320 |
P7 2320 |
? |
- |
? |
SACM 5334/1903 |
Larg |
A17 885 |
S4 221 |
P7 2321 |
P7 2321 |
? |
- |
? |
SACM 5335/1903 |
Vechta |
A17 886 |
S4 222 |
P7 2322 |
P7 2322 |
? |
- |
? |
SACM 5336/1903 |
Ause |
A17 887 |
S4 223 |
P7 2323 |
P7 2323 |
230C 323 |
- |
? |
SACM 5337/1903 |
Birs |
A17 909 |
S4 224 |
P7 2324 |
P7 2324 |
- |
- |
1919 |
SACM 5338/1903 |
Sitter |
A17 910 |
S4 225 |
P7 2325 |
P7 2325 |
230C 325 |
- |
? |
SACM 5339/1903 |
Limmat |
A17 911 |
S4 226 |
P7 2326 |
P7 2326 |
? |
- |
? |
SACM 5340/1903 |
Sense |
A17 912 |
S4 227 |
P7 2327 |
P7 2327 |
? |
- |
? |
SACM 5341/1903 |
Tamina |
A17 913 |
S4 228 |
P7 2328 |
P7 2328 |
? |
- |
? |
SACM 5342/1903 |
Saalach |
A17 914 |
S4 229 |
P7 2329 |
P7 2329 |
? |
- |
? |
SACM 5343/1903 |
Saane |
A17 915 |
S4 230 |
P7 2330 |
P7 2330 |
230C 330 |
3811 |
1953 |
Źródło: Eisenbahnen in
Elsass-Lothringen.
Modele w skali TT
W skali TT nikt nie produkuje modeli tej lokomotywy.
|