KOLEJ ŻELAZNA EPOKI PARY i jej modele w skali TT (1:120)
Pruskie parowozy pospieszne serii S1
DRG 12.70, PKP Pc1

Do serii S1 zaliczono w Prusach parowozy pospieszne w układzie osi 1B (jedna oś toczna i dwie wiązane osie napędne). W/g klasyfikacji z 1903 r. przydzielono im zakres numeracji 1-100 (od roku 1883 nosiły numery z zakresu 100-499). Zatem pełne oznaczenie parowozu tej serii w Prusach po roku 1903 to np. S1 Hannover 12. Cztery sztuki, które dotrwały do czasów DRG oznaczono 12 7001 - 12 7004, a ostatni egzemplarz skreślono w 1925 r. Do Polski po I WŚ trafiło 14 maszyn tej serii, serię oznaczono Pc1, gdzie pracowały do połowy lat trzydziestych.

Pierwsze parowozy zaliczone do serii S1 zbudowano dla kolei Köln-Mindener Eisenbahn-Gesellschaft w latach 1871-1884 w ilości 30 sztuk. Trzy z nich dotrwały w służbie dyrekcji w Hanowerze do roku 1906 (S1 Hannover 34-36).

Typ hanowerski
W 1884 roku Królewskie Pruskie Koleje Państwowe KPSB zamówiły pierwszy w Prusach parowóz pospieszny z silnikiem sprzężonym. Skonstruował go August von Borries. Do roku 1887 fabryki Hanomag i Henschel dostarczyły 14 sztuk. Wszystkie przydzielono do dyrekcji w Hanowerze, gdzie oznaczono je S1 Hannover 11-24. Były to parowozy z silnikiem dwucylindrowym, na parę nasyconą. Wyposażano je w tendry pr 3T12. Zastosowanie silnika sprzężonego pozwoliło zaoszczędzić ca 15% spalanego węgla, w porównaniu do podobnych konstrukcji z silnikiem bliźniaczym. Zaczęto je wycofywać z ruchu w roku 1914, ostatni skreślono w 1922 roku. Po doświadczeniach podczas eksploatacji tych parowozów, na bazie ich konstrukcji zbudowano serię parowozów pasażerskich P32 .

Typ znormalizowany
Parowóz budowany w oparciu o pruską normę kolejową M III-2, na zamówienie Pruskich Kolei Państwowych, w latach 1885-1898 przez fabryki Borsig, Schwartzkopff, Schichau. Konstrukcja była podobna do parowozów pasażerskich P2 i P31. W sumie wyprodukowano 261 egzemplarzy. Posiadał dwucylindrowy silnik bliźniaczy na parę nasyconą. Rozrząd pary odbywał się za pomocą stawidła umiesczonego wewnątrz, między ostojnicami. Nie mogłem znaleźć danych co do jego rodzaju, ale podejrzewam, że było to stawidło Stephensona. Parowozy wyposażano w tender pr 3T12 (na PKP ozn. 12C1). Na kolei Berlin-Hamburg parowozy te ciągnęły składy pospieszne o masie ponad 170 t z prędkością 80 km/h. W miarę jak przybywało silniejszych lokomotyw, parowozy te kierowano do obsługi pociągów osobowych. Wiekszość została wycofana z ruchu pod koniec I WŚ, 4 sztuki służyły na DRG do roku 1925 oznaczone 12 7001-7004, a 14 sztuk trafiło do Polski i jako seria Pc1 były użytkowane do lat trzydziestych (w 1927r. było ich 13 sztuk, w 1931 już tylko 3).

Do dziś nie zachowała się ani jedna maszyna serii S1.

Producenci Lata prod. sztuk tender uwagi
Hanomag, Henschel 1884-1887 14 pr 3T12 typ hanowerski
Borsig, Schwartzkopff, Schichau 1885-1898 261 pr 3T12 typ znormalizowany
Dane techniczne (w stanie służbowym) oznaczenie typ
hanowerski
typ
znormalizowany
jednostka
Układ osi - rodzaj silnika - przeznaczenie AAET 1B n2v S1B n2 SUIC
Prędkość maksymalna Vmax 9090[km/h]
Największy nacisk osi na szyny maxl 1414[t]
Średnica kół napędnych/tocznych dwhl 1860/11501960/1150[mm]
Średnica cylindrów x skok tłoka dcyl x lcyl 420/660 x 580420 x 600[mm x mm]
Ciśnienie pary w kotle pb 1212[atm]
Masa przyczepna (napędna) madh 1628[t]
Masa całkowita mewo 3841[t]
Powierzchnia rusztu Sgrt 1.752.07[m2]
Powierzchnia ogrzewalna kotła Sevp 9894[m2]
Powierzchnia ogrzewalna przegrzewacza Ssup --[m2]

Źródła: Wikipedia-de.


20.XI.2010r. Redakcja

Parowóz serii S1 typu znormalizowanego w służbie KPSB. Foto z przełomu XIX i XX w. Parowóz serii S1 typu znormalizowanego. Rysunek z rosyjskiej książki z końca XIX w.

Modele w skali TT

Zarząd Numer Ep. Producent Nr katalogowy Rok Uwagi Foto
KPSB I MMS 4531 2008
DRG II MMS 4530 2008